Hamas bünyesinde sessiz sedasız kurulan ancak sonrasında örgütten kopan el-Fetih hareketinden üst düzey bir heyet, al-Monitor gazetesinden Mai Abu Hasaneen’in haberine göre geçtiğimiz günlerde Suriye’ye ziyaret düzenledi.
Hamas bünyesinde sessiz sedasız kurulan ancak sonrasında örgütten kopan el-Fetih hareketinden üst düzey bir heyet, al-Monitor gazetesinden Mai Abu Hasaneen’in haberine göre geçtiğimiz günlerde Suriye’ye ziyaret düzenledi. Cumhurbaşkanı Mahmud Abbas’ın “Filistin davasını tekrar masaya sürme” mesajını Suriyeli mevkidaşına ileten üst düzey yetkililer, mart ayında Cezayir’de düzenlenmesi planlanan Arap Zirvesi öncesinde özel görüşmelerde bulundu.
Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ın kanatlarının altında bulunan Suriye hükümeti, İslam hareketinin Esad rejimine karşı Suriye devrimini desteklemeye karar verdikleri 2012 senesinden bu yana Hamas’a karşı yabancılaşma politikası çerçevesinde yürürlükte olan görüşü desteklemeye devam ediyor. Bu arada el-Fetih hareketi ve Suriye hükümeti arasında, 2015 senesinde kapanan Şam’daki hareket ofislerinin yeniden açılmasına yönelik görüşmeler devam ediyor.
el-Fetih ile Esad rejimi arasında yumuşama başladı
el-Fetih heyeti, Şam hükümetini 6 Ocak 2022 tarihinde ziyaret etti. Mahmud Abbas’ın mesajı, Arap Zirvesi, Şam’daki kapalı ofisler, Hamas faaliyetleri, Filistin ve Suriye’deki son gelişmeler gibi konulara değinen taraflardan el-Fetih hareketinde Ahmad Halas, Samir Rifai, Rohi Fattouh ve Cibril Rajoub yer aldı.
Mahmud Abbas’ın bizzat Esad rejimine yazdığı mektup, 9 Ocak 2022’de Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad’a teslim edildi. 10 Ocak 2022’de Şam’da düzenlenen basın toplantısında Cibril Rajoub, Mahmud Abbas’ın yakın zamanda Şam’ı ziyaret edeceğini ve Filistin konusunun burada yeniden gündeme getirileceğini; İsrail’in işgali hakkında gelişmelerin değerlendirileceğini bildirdi.
Suriye, Arap Birliği’nde hala bulunmuyor
Rajoub, Suriye’nin Arap Birliği’nin dışında tutulmasını da “yüz karartıcı” olarak nitelendirerek ilişkileri geliştirmek konusunda bir adım daha attı. Arap Birliği, Suriye hükümetinin barışçıl iktidarı devirdiğini ve protestoların askeri olarak bastırıldığını belirterek Suriye’nin üyeliğini 12 Kasım 2011 tarihinde askıya almıştı.
el-Fetih’in yıldönümü kutlandı
7 Ocak 2022 tarihinde el-Fetih’in bir siyasi parti olarak kuruluşunun 57’nci yıl dönümü kutlandı. Törende konuşan Cibril Rajoub, şunları dile getirdi: “Suriye’deki Filistinli mülteciler, bizler için hayati ve merkezi öneme sahiptir. Fetih hareketinin 21 Mart 2022 tarihinde düzenlenmesi planlanan 8’nci Genel Konferansı’nın oluşturulmasında, hareketin Suriye’deki mensuplarının mücadelesinden yola çıkılarak ‘denge ilkesi’ benimsenecektir.”
Suriye rejimi ile el-Fetih hareketi arasındaki ilişkiler, Suriye hükümetinin bazı hareket üyelerinin hareketten ayrılmasını ve Saeed Musa Muragha (takma adı Ebu Musa’dır) isimli liderin önderliğinde “Fetih el-İntifada” hareketinin kurulmasının desteklendiği 1983 senesinde kopmuştu. O günden bu yana bir daha birleşmeyen ipler sebebiyle Suriye hükümeti de el-Fetih’in Suriye’deki ofislerini, yeni kurulan harekete (Fetih el-İntifada’ya) devretmişti. Uluslararası ilişkiler uzmanlarına göre Suriye hükümeti, el-Fetih’in eski Başkanı Yaser Arafat’a kin beslemek için yeni kurulan hareketi desteklemişti.
Suriye’nin reddettiği anlaşmayı el-Fetih imzaladı
el-Fetih ile Suriye arasındaki bir diğer gerilim ise hem Suriye hem de İsrail tarafından reddedilen 1993 Oslo Anlaşması’nın imzalanmasıyla yaşandı. El-Fetih, 2013 senesinde Suriye’de patlak veren kriz karşısında farklı siyasi hareketlerden (BAE, Suudi Arabistan ve Mısır) oluşan Arap “ılımlılık” ekseninden hayli uzaklaştı. O dönemde el-Fetih’in siyasi parti olarak kuruluşunun yıl dönümü kutlamalarını televizyon kanallarından veren Suriye, 2015 senesinde de Şam’daki ofisleri yeniden açtı.
Ortadoğu Barış Planı’nı açıklayan ABD eski Başkanı Donald Trump’ın düşmesinin ardından Joe Biden’ın hızlı yükselişi ve İsrail’in de iki ülkenin de menfaatine olan siyasi uzlaşıyı reddetmesinin ardından Mahmud Abbas yönetimindeki el-Fetih hareketi, Körfez ve Arap ülkeleriyle bağlarını tekrar güçlendirmek konusunda çıkış kapısı aramaya başladı.
el-Fetih, ülkelerin arasına karışmak istiyor
25 Haziran 2019’da Suudi Arabistan ve Mısır’ın da katıldığı Manama Konferansı’na katılmayı reddeden el-Fetih, Mart 2022’de Cezayir’de yapılması planlanan Arap Zirvesi öncesinde Filistin davasını Arap ülkelerinin gündemine tekrar getirmek istiyor. Üst düzey heyetin geçtiğimiz günlerde Suriye’yi ziyaret etmesinin ardında ise hareketin, 2019 senesinde ülkelerin içine girmeyi reddetmesinin ardından bu sene bu kararını değiştirdiği düşünülüyor.
9 Ocak 2022’de bir radyoya röportaj veren hareketin üst düzey lideri Ahmad Halas, el-Fetih’in Suriye’ye giden heyetinin Filistin Halk Kurtuluş Cephesi grupları ile birçok toplantı yaptığını; cephe ile el-Fetih hareketinin 20 Ocak 2022 günü düzenlenecek olan konsey toplantısına katılmak amacıyla hazırlanmaya başladıklarını duyurdu. Her hareketin temsilcisinin konsey toplantısında hazır bulunmasını istediklerini belirten Halas, Hamas’ın bu toplantıya katılmayacağını aktardı.
“Mahmud Abbas’ın 3 aşamalı planı var”
El-Fetih’in Ramallah yetkilisi Abdullah Abdullah, al-Monitor’e verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Mahmud Abbas’ın bu toplantıya katılımı 24 Eylül 2021 tarihinde belirlendi. Kendisinin güncel durumlarla ilgili 3 planı bulunuyor. Bu planlardan ilki, Filistin’deki iç bölünmeyi sona erdirmek ve ulusal birliği yeniden organize etmek. Bunun için neler yapılabileceği konusunda görüşmeler devam ediyor. İkinci plan ise 2002 senesinde Beyrut’ta ilan edilen Arap Barış Girişimi’ne bağlı kalarak Filistin meselesini merkezi bir mesele haline getirmek ve Arap Birliği’ni bu konuda seferber etmek. Bu sebeple mart ayında yapılacak zirveden önce el-Fetih hareketi, bu konuyu konuşmak üzere Suriye’ye ziyaret düzenledi. Üçüncü plan ise uluslararası düzeyde çalışmalar yapmak. ABD, Rusya ve Avrupa Birliği ile Ramallah yetkilileri üzerinden temas kurulmaya çalışılıyor.”