De facto olarak varlığını sürdüren Filistin uzun zamandır gerek başkenti ve nüfusunun yerleşimi gerekse İsrail ile arasında oluşan problemler sebebiyle gündemden hiç düşmüyor. Peki Filistin Devleti’nin tarihi kısaca nasıldır? Ülkenin bayrağı ve para birimi nedir? Çokça tartışılan başkenti neresidir? Merak edilen tüm soruların cevabı bu yazıda sizler için derlendi.
Resmi kayıtlarda Filistin Devleti olarak aktarılan Filistin, Akdeniz kıyısı, Batı Asya ve Orta Doğu’daki tarihi Kenan Bölgesi’nde bulunan bir ülkedir. Ülkenin bir kısmı Batı Şeria ve Gazze Şeridi’ne de uzanır. Filistin, de facto (Fiili olarak, pratikte) hüküm süren bir devlettir. Ülkenin başkenti jure şekilde (hukuki olarak) Kudüs olarak belirlenmiş olsa da İsrail’in işgali sebebiyle yönetim, Batı Şeria’daki Ramallah’ta bulunur. Ülke toprakları 1948 senesinden önce Ürdün ve Mısır tarafından işgal edilmiş; 1967 senesinde patlak veren Altı Gün Savaşı’nın ardından da İsrail’in kol gezdiği bir mekan olmuştur. II. Dünya Savaşı’nın ardından İngiliz mandasından alınan ve BM’ye (Birleşmiş Milletler) devredilen topraklar, BM tarafından 3’e bölünerek “Uluslararası Kudüs Bölgesi”, “Arap Bölgesi” ve “Yahudi Bölgesi” oluşturulmuştur.
Başlıklar
- 1 Filistin Topraklarının Bölünmesi, Savaşı Başlattı
- 2 Filistin Devleti’nin Kuruluşunu Cezayir İlan Etti
- 3 Filistin, Sorunlarla ve Taleplerle Dolu Bir Coğrafya
- 4 Filistin’in Asırlık Etimolojisi ve Terminolojisi
- 5 Filistin Bayrağı Nasıldır? Filistin Bayrağı Tarihi
- 6 Filistin’in Resmi Para Birimi Nedir?
- 7 Filistin’in Güncel Nüfusu Ne Kadardır?
Filistin Topraklarının Bölünmesi, Savaşı Başlattı
Filistin topraklarının bölünmesi, Yahudiler tarafından ilk zamanlardan bu yana kabul edilirken Arap devletleri bu duruma kesinlikle karşı çıkmıştır. İsrail Devleti’nin kurulması, 1948 senesinde Arap-İsrail Savaşı’nı başlattı. 22 Eylül 1948 tarihinde Mısır tarafında bulunan Gazze’de Filistin hükümeti kuruldu. Bu hükümet, Ürdün haricindeki tüm Arap Birliği üyeleri tarafından tanındı. Hükümet, Filistin’in tamamını (Kudüs, Gazze, Batı Şeria, Ürdün ve İsrail kesimleri) yönettiğini ifade etse de aslında yalnızca Gazze kesimini yönetmektedir. Öte yandan İsrail, Altı Gün Savaşı sonucunda Suriye’den Golan Tepeleri’ni, Ürdün’den Batı Şeria’yı ve Mısır’dan da Sina Yarımadası ile Gazze’yi almıştır.
Filistin Devleti’nin Kuruluşunu Cezayir İlan Etti
Cezayir’deki FKÖ (Filistin Kurtuluş Örgütü) Başkanı Yasser Arafat, Filistin Devleti’nin kuruluşunu 15 Kasım 1988 tarihinde ilan etti. 1993’te, Oslo Anlaşması’nın imzalanmasından bir sene sonra ise Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki A ve B bölgelerini yönetmesi amacıyla Filistin Ulusal Otoritesi kuruldu. 2005 senesinde ise İsrail, Gazze’den çekildi. Bu olaydan 2 sene kadar sonra, 2007 senesinde Gazze, Hamas tarafından yönetilmeye başlandı. Filistin şu anda 138 BM üyesi tarafından tanınmakta ve 2012 senesinden bu yana da BM’de “üye olmayan gözlemci devlet” statüsünde bulunmaktadır. Ayrıca Filistin Devleti İslam İşbirliği Teşkilatı, Arap Birliği, Uluslararası Olimpiyat Komitesi, G77 ve bazı diğer uluslararası organların da üyesidir.
Filistin, Sorunlarla ve Taleplerle Dolu Bir Coğrafya
Filistin hükümetinin talep ettiği alanlar, Levant olarak isimlendirilen bölgede bulunuyor ancak bu alanlardan Gazze Şeridi, Akdeniz ile batıdan, Mısır ile güneyden, İsrail ile de doğu ve kuzeyden sınırlandırılmış durumda. Öte yandan Batı Şeria bölgesi de Ürdün ile doğudan; İsrail ile batı, güney ve kuzeyden sınırlandırılmış durumda. Hal böyle olunca Filistin hükümeti tarafından talep edilen bölgeyi oluşturan iki alanın da birbirleriyle herhangi bir coğrafi sınırı bulunmuyor; İsrail, bu şekilde olası herhangi bir sınırın önüne geçmiş oluyor. Bu alanlar ise kara alanı bakımından dünyanın en büyük 163’üncü ülkesini oluşturuyor. Filistin toprakları her ne kadar talep edilen topraklar olsa da aynı zamanda pek çok sorunu da bünyesinde barındıran bir bölge. Gazze Şeridi’nde yeraltı su kaynaklarının kirlenmesi ve tükenmesi, toprak bozulması, su kaynaklı hastalıklar, kanalizasyon arıtma, tatlı suyun tuzlanması ve çölleşme gibi sorunlar görülüyor. Batı Şeria bölgesinde de aynı sorunlar var olmakla birlikte tatlı suya ulaşım da kısıtlanıyor.
Filistin’in Asırlık Etimolojisi ve Terminolojisi
“Filistin” terimi, halihazırda İsrail Devleti, Gazze Şeridi ve Batı Şeria bölgesini kapsayan coğrafyayı ifade etmektedir. Bu terim, Suriye’nin yanı sıra Akdeniz’in güneydoğu köşesindeki geniş alan için de söylenmiştir ve tarihi, Antik Yunanistan dönemine, Herodot’un M.Ö. 5. Yüzyıldaki ilk tarih yazımına dayanmaktadır. Fenikeliler, diğer deniz halkları ilke etkileşime girdiklerinde burayı “Suriye’nin Filistini denilen bölge” olarak duyurmuşlar ve sonraki nesillere aktarmışlardır. Filistin teriminin, Antik Yunanlılar tarafından, Filistin halkının işgal ettiği toprakları ifade etmek için kullanıldığı kaydedilmektedir. Öte yandan Filistin kelimesi günümüzde “işgal altındaki Filistin topraklarını” tabir etmek için kullanılır. Bu toprakların özellikle 1967 senesinden sonra işgal altında olduğu ifade edilmektedir.
Filistin Bayrağı Nasıldır? Filistin Bayrağı Tarihi
Günümüzde kullanılan Filistin bayrağının oldukça benzeri 1916 senesinde, Şerif Hüseyin isimli Arap ayaklanması destekçisi tarafından tasarlandı. O dönemdeki Arap ayaklanması ise Osmanlı Devleti’ne karşı başlatılmıştı. Sonrasında bayrak, 1964 senesinde Filistin Kurtuluş Örgütü tarafından bazı değişiklikler yapılarak Filistin bayrağı olarak ilan edildi. 15 Kasım 1988 tarihinde ise bayrak, Filistin Devleti’nin resmi bayrağı olarak tanındı. Günümüzde kullanılan bayrak 3 eşit boyutta siyah, beyaz ve yeşil yatay şeritten oluşmaktadır. Sol tarafta ise kırmızı renkli ikizkenar üçgen bulunmaktadır. Bu renklerin tümü, Pan-Arabizm renkleridir. Bayrak Ürdün, Sudan ve Batı Sahra bayraklarına oldukça benzerdir. Bayrağın BM binası önüne asılması ise 30 Eylül 2015 tarihine dayanır.
Filistin’in Resmi Para Birimi Nedir?
Filistin Devleti’nin resmi bir para birimi yoktur çünkü ülke, 4 farklı para birimini aynı anda kullanır. Halk Filistin Paundu, Ürdün Dinarı, Yeni İsrail Şekeli ve Mısır Lirası’nı kullanmaktadır.
Filistin’in Güncel Nüfusu Ne Kadardır?
Filistin Devleti’nin 2022 için tahmini güncel nüfusu 5 milyon 101 bin 414’tür. Nüfusun yaş ortalaması ise oldukça genç olup 21’dir. Etnik yapı açısından incelendiğinde halk Yahudi ve Araplardan oluşmaktadır. Öte yandan nüfusun küçük bir kısmı ise Çerkezdir. Nüfusun çoğunluğu Müslüman olmakla birlikte halk, Sünni ve Şafii olarak ayrılmaktadır. Müslümanlar dışında en yaygın din mensupları Yahudilerdir. Nüfusun yüzde 87’lik kısmı şehirlerde yaşamaktadır.