Muhammed Najibullah Ahmadzai 6 Ağustos 1947- 27 Eylül 1996 yılları arasında yaşamış Afganistan için önemli bir devlet adamıdır. Hayatı boyunca devlet için önemli görevlerde bulunmuş ve kendisine yönelik düzenlenen bir suikast sonucunda hayatını kaybetmiştir.
Muhammed Necibullah Hayatı
Peştun bir ailede doğan Necibullah Kabil’de doğmuştur. Necibullah’ın babası o dönemlerde konsolosluk görevi yürütürken daha sonra Peşaver’de ticaret ateşesi olarak hayatını sürdürmüştür. Birden fazla dil bilen Necibullah gençlik yıllarında aktivist kimliği ile ön plana çıkmış ve Kabil Üniversitesi’nde eğitimini sürdürmüştür.
Üniversite yıllarında dönemin başbakanı olan Muhammed Yusuf’a karşı gerçekleştirilen ayaklanmalarda aktif olarak rol almıştır. Bu kalkışma sonucu 2 yıl hapis cezası ile cezaevine girmiştir. Eğitim hayatını sürdüren Necibullah okulunu bitirdikten sonra 1975 yılında psikolog diploması almıştır. Soyadı olan Necibullah kelimesini laikleştirmek için uğraşmış ve bu anlamda ciddi düşmanlar kazanmıştır.
Siyasi Hayatı
Muhammed Necibullah 1965 yılında Afganistan Demokratik Halk Partisi’ne üye olmuştur. Burada devrimci konseyin geçici başkanı olarak görev almış ve gizli servisin başı olarak gücünü her geçen gün artırmayı başarmıştır. 1977 yılında Merkezi komite üyesi olarak göreve başlayan Necibullah 1978 yılında parti içinde oldukça başarılı girişimlerde bulunmuştur. Kısa süre içerisinde Tahran’a büyükelçi olarak gitmeyi başarmış ve bu görevin ardından ise hükümetteki görevinden kovulmuştur. Ardından Avrupa’ya sürgün için gönderilmiş ve kısa süre sonra Afganistan vatandaşlığından da çıkartılmıştır.
- 1979 yılı başlarında Sovyetler Birliği işgali ile tekrar Kabil’e dönmüştür.
- 1980 yılında ise Gizli Polis departmanının başına getirilmiştir. O dönem görevde olan Babrak Kamil’i görevi süresince başarıı olamadığı gerekçesi ile bulunduğu görevden almıştır.
- 1986 yılında Vatan Partisi Genel Sekreterliği görevine getirilmiş 1987 yılında ise Devrim Konseyi’nin başına geçmiştir.
- Görev süresi içerisinde iken ülkedeki inanç anlamına önemli ölçüde etki etmiş ve ülkenin adını Afganistan Cumhuriyeti olarak değiştirmiştir.
- Sovyetler Birliği birçok kez işgal girişiminde bulunsa bile bu çabaları sonuçsuz kalmış ve 1989 yılında Afganistan’dan çekilmiştir.
- 1990 yılına gelindiğinde ülkeye düzenlenen darbe girişimini başarı ile geri püskürtmüştür.
- 1991 yılında ise Sovyetler Birliği tamamı ile yıkılmış ve ülke için büyük bir tehdit ortadan kalkmıştır. Bu süreçten sonra ise ülkeye büyük anlamda destek veren Moskova’nın bütün yardımları kesilmiş ve ülke yönetimi zora girmiştir.
Sovyet yardımlarının sona ermesi sonucunda ülkeye verilen hava gücü uçaklarını yakıtı azalmaya başlamış ve ülke için tekrar tehditler ortaya çıkmaya başlamıştır. Baskı ve tehditlerin ülkenin başkenti olan Kabil’e kadar dayanması ile 16 Nisan 1992 yılında Necibullah ülkede sürdürdüğü devlet başkanlığı ve iktidar görevlerinden kendi isteği ile istifa etmiştir. O dönem baskın olan mücahitlerin çabaları ile de ülke yönetimi mücahitlerin eline geçmiştir. Vatanından vazgeçmeyen Necibullah tüm bu olaylara rağmen hala vatanı için bir şeyler yapabilmek adına ülkesini terk etmemiştir.
Necibullah tüm girişimlere rağmen Kabil’de ikamet etmeye devam etmiştir. Girdiği bir kaçma girişiminin olumsuz sonuçlanması ile ülkenin Birleşmiş Milletler binasına sığınmıştır. 1996 yılında Taliban ülke yönetimini ele geçirmiş ve Necibullah sığındığı Birleşmiş Milletler binasından zorla çıkartılmıştır. Ülke dışına çıkma izni olamayan Necibullah kendisine gelen kaçırma tekliflerini reddetmiş ve ardından Taliban’ın işkencelerine maruz kalmıştır. Yapılan işkenceler sonucu sağlığını kaybetmiş ve yaralı halde iken kardeşi Şahpur Ahmedzai ile birlikte Taliban güçleri tarafından bir direğe bağlanmış ve burada iki kardeş birden öldürülmüştür.
S.S.S. (Sık Sorulan Sorular)
Muhammed Necibullah Kimdir?
Muhammed Necibullah Ahmedzai,6 Ağustos 1947- 277 Eylül 1996 yılları arasında Afganistan Demokratik Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanlığı görevini yürütmüş önemli bir devlet adamıdır. Kendisi Afganistan Demokratik Cumhuriyeti’nin son Cumhurbaşkanıdır.
Muhammed Necibullah Nasıl Öldü?
Muhammed Necibullah dönemde gerçekleşen olaylar nedeni ile Kabil’de Birleşmiş Millet binasına zorla sığınmıştı. Taliban militanlarının baskını sonucu buradan zorla kaçırıldı ve işkenceye maruz kaldı. İşkence sırasında ağır yaralandı ve ardından kardeşi ile birlikte bir elektrik direğine asılarak burada öldürüldü.
Muhammed Necibullah Hangi Görevlerde Bulunmuştur?
Muhammed Necibullah’ın hayatı boyunca bulunduğu önemli görevler şunlardır;
- 11 Ocak 1980- 21 Kasım 1985 yılları arası Devlet İstihbarat Dairesi Müdürü
- 30 Eylül 1987- 16 Nisan 1992 yılları arasında Afganistan Devlet Başkanlığı
- 4 Mayıs- 1986- 16 Nisan 1992 yılları arasında Afganistan Demokratik Vatan Partisi Genel Sekreteri