Kıbrıs’ta İngiltere Türkiye Yunanistan iş birliğine dayalı üçlü bir yönetim kurulması için ilk görüşmeler Amerika’nın önderliğinde Kıbrıs Planı adı altında gerçekleştirilmiştir. Kıbrıs yönetimi adanın geleceği ile ilgili bir karar almak için geçmiş dönemlerde Birleşmiş Milletler konseyine başvuruda bulunmuşlardır. Ancak konsey adada iki farklı milletin yaşadığı gerekçesini öne sürerek bu başvuruyu hiçbir zaman dikkate almamış ve reddetmiştir. Gerek Kıbrıslı Rumlar gerekse Yunanlıların bu girişimleri Türklerin Kıbrıs mücadelesine girmesinde önemli bir role sahiptir. Rumların taleplerinin Birleşmiş Milletler tarafından reddedilmesi üzerine ise Rumlar kendi aralarında EOK adı verilen terör örgütünü kurmuş ve ada içerisindeki Türk ve İngiliz hakimiyetine kendi çabaları ile son vermeye çalışmışlardır. Gelişme ve yaşanan olayların her geçen gün kötüye gitmesi üzerine son çare olarak Macmillan Planı hazırlanmış ve var olan sorunlar bir nebze durdurulmaya ve çözülmeye başlamıştır.
Kıbrıs’ta Üçlü Yönetim Planı
Kıbrıs’ta üçlü yönetim planının üç önemli başrolü İngiltere, Türkiye ve Yunanistan’dır. Ada yönetiminde her ülkeye farklı alanlarda yönetim hakkı tanınması ve bu şekilde adadaki bütünlüğün sağlanması amaçlanmıştır. Birçok farklı yönetim planı oluşturulmasına rağmen hiç birisinden verimli sonuç alınamaması doğrultusunda gizli planda Amerika’nın yer aldığı Macmillan Planı devreye sokulmaya çalışılmıştır.
Üçlü yönetim planı öncesinde Kıbrıs’ın geleceği için Türkiye ve Yunanistan arasında görüşmeler başlamıştır. 1952 yılında yapılan görüşmeler sonucunda taraflar arasında Zürih Antlaşması imzalanmış ve adada bağımsız bir cumhuriyet kurulması kararı alınmıştır. Ardından İngiltere, Türkiye ve Yunanistan arasında Londra Antlaşması imzalanmış ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur.
Kıbrıs’ta Üçlü Yönetime Çözüm Önerisi Macmillan Planı
Kıbrıs’ta üçlü yönetim düşüncelerine çözüm olarak ortaya atılan Macmillan Planı 1958 yılında hazırlanmıştır. Bu plan ile temel amaç Türkiye ile Yunanistan’ın ada üzerinde ayrı ayrı kontrol sahibi olmasını sağlamaktır. Bunun yanında her iki tarafın da Kıbrıslı vatandaşlara Türk vatandaşlığı olabilme haklarının tanınması da maddeler arasında yer almıştır. Plana Türkiye sıcak bir yaklaşım sergilemiştir. Ancak Rumlar Türkiye’nin ada üzerinde hakimiyet kurmalarından endişe duymuş ve plana şiddetle karşı çıkmışlardır. Macmillan Planı’nı özetleyen en önemli maddeler şu şekildedir;
- Adanın dış işleri yönetimi başta olmak üzere iç güvenlik ile savunma gibi birimleri İngiltere’den atanan vali tarafından yönetilecektir.
- Türklerin ve Yunanların meclisleri birbirinden ayrı olacak be toplumlara ait özel konular toplumların kendi meclislerinde görüşülecektir.
- Kıbrıs adasının gelecekteki kaderi kurulacak olan bir özerklik ile belirlenecektir. İki taraf ve İngiltere valisi bu durumda iş birliği yapacaktır.
Macmillan Planı’nın Öncüsü Maurice Harold Macmillan
Maurice Harold Macmillan 10 Şubat 1894- 29 Aralık 1986 yılları arasında yaşamış Birleşik Krallık Başbakanıdır. Siyasetçi kimliği ile öne çıkan Macmillan Muhafazakâr Parti üyesidir. Siyaset hayatı içerisinde 1957- 1963 yılları arasında Birleşik Krallık Başbakanı olarak görev yapmıştır.
Harold Macmillan göreve geldikten sonra ilk adım olarak Kıbrıs hapishanesinde yatan Makarios’u serbest bıraktırmıştır. Bu adım ile İngiltere’nin Kıbrıs üzerindeki sömürgecilik anlayışı zayıflatılmış ve bundan sonraki süreçte İngiltere Kıbrıs üzerindeki katı siyasetinden vazgeçmiştir.
Macmillan, siyasi anlamda birçok girişimde bulunmuş ve önemli tarihi olaylarda yerini almıştır. İsminin duyulmasını sağlayan en büyük tarihi girişim ise Macmillan Planı’dır. Kıbrıs üzerinde üçlü yönetim planı kurulmasını amaçlayan bu planı hazırlayan Macmillan, bu planı taraflara sunmuş ve geçici de olsa belirli bir dönem Kıbrıs’ta yönetim şeklinin değişmesine neden olmuştur.
S.S.S. (Sık Sorulan Sorular)
Kıbrıs’ta Üçlü Yönetim Planı Kimler Arasında İmzalanmıştır?
Kıbrıs’ta üçlü yönetim planı Türkiye, Yunanistan ve İngiltere arasında imzalanmıştır.
Kıbrıs Üçlü Yönetim Planının Detayları Nelerdir?
Üç ülke arasında imzalanan planın temelinde adayı iki ülkenin farklı pozisyonlarda yönetmesi fikri yatar. İngiltere’den atanacak olan bir valinin ise kararlarda önemli rol sahibi olması fikri benimsenmiştir. Buna göre adada bulunan toplumlara ait farklı meclisler olacak ve farklı toplumların sorunları bu meclislerde özel olarak görüşülecektir. Planda geçen bir diğer önemli konu ise ada genelinde dış işleri, savunma ve iç güvenlik gibi yönetim birimlerinin kontrolünün İngiliz vali tarafından yönetileceğidir.
Kıbrıs Üçlü Yönetim Planı Kim Tarafından Hazırlanmıştır?
Kıbrıs üçlü yönetim planı Amerika’nın gizli önderliğinde İngiltere tarafından hazırlanmış ve taraflara sunulmuştur.