Türk ve Iraklı yetkililer, Irak’ın Kürdistan bölgesinde İsrail’in yardımıyla Avrupa ve Türkiye’ye gaz tedarik etmenin planını yaparken bu durumun, İran’ı kışkırttığı ifade edildi. 13 Mart günü Erbil’e düzenlenen saldırı ve sonrasında gelen vahşetle birlikte bölge yetkilileri şoku yaşarken bu durumun, İran’ın Erbil’i balistik füzeyle vurması ardındaki planın, doğal gaz görüşmeleri olduğu kaydedildi.
Türk ve Iraklı yetkililer, Irak’ın Kürdistan bölgesinde İsrail’in yardımıyla Avrupa ve Türkiye’ye gaz tedarik etmenin planını yaparken bu durumun, İran’ı kışkırttığı ifade edildi. 13 Mart günü Erbil’e düzenlenen saldırı ve sonrasında gelen vahşetle birlikte bölge yetkilileri şoku yaşarken bu durumun, İran’ın Erbil’i balistik füzeyle vurması ardındaki planın, doğal gaz görüşmeleri olduğu kaydedildi. İran İslam Devrim Muhafızları Kolordusu (IRGC) tarafından kamuoyuna ilan edilen bu saldırının Erbil’deki İsrail “stratejik merkezlerini” hedeflediği belirtildi. Ayrıca Suriye’de 2 üyesi öldürülen IRGC’nin bu şekilde misilleme yaptığı da aktarıldı.
Hedef seçimleri uzmanları şaşırttı
Öte yandan analistler ve uzmanlar, İran’ın hedef seçimi karşısında şaşkına döndü. 12 balistik füzenin büyük kısmı, Kürdistan özerk bölgesindeki enerji sektörünün krallarından olan bir Kürt iş insanının villasına gönderildi. İsimlerinin açıklanmaması karşılığında bu hafta Reuters’a konuşan Türk ve Iraklı yetkililer, bu saldırının bölgedeki ABD müttefiklerine çok yönlü bir mesaj olarak yapıldığını; ancak bu saldırının asıl tetikleyicisinin Kürt gazının İsrail’in katılımıyla Türkiye ve Avrupa’ya pompalanacak olması olduğunu dile getirdiler.
“İsrail’in istekleri gerçekleşmeyecek”
Iraklı bir güvenlik yetkilisi de ABD ve İsrailli enerji yetkilileri ile villadaki iş insanlarının arasında Kürdistan gazının yeni bir boru hattıyla Türkiye’ye nakledilmesi konusu için yakın zamanlarda 2 toplantı yapıldığı bilgisini verdi. Öte yandan İran Devrim Muhafızları ile İran Dışişleri Bakanlığı, konuya ilişkin açıklamalarda bulunmadı. Ancak isminin verilmesini istemeyen üst düzey bir İranlı güvenlik yetkilisi, bu saldırının pek çok gruba ve insana gönderilen bir tür mesaj olduğunu belirtti ve ayrıca şunu ekledi: “Kim nasıl istiyorsa bu saldırıyı o şekilde yorumlayabilir. Ancak herkes bilsin ki enerjiden tarıma kadar İsrail ne planlıyorsa hiçbir şey gerçekleşmeyecek.”
Türk yetkililer, “gaz görüşmelerini” doğruladı
İsminin verilmesini istemeyen 2 Türk yetkili, İsrail ve ABD yetkililerinin Irak’ın Türkiye’ye ve oradan da Avrupa’ya doğal gaz taşıması konusunu yakın zamanda görüştüklerini doğruladı fakat bu görüşmelerin nerede ve tam olarak ne zaman yapıldığı açıklanmadı. Iraklı bir güvenlik yetkilisi ile ABD’nin planlarından haberdar olan eski bir ABD yetkilisi, Kürt iş insanının villasının İran füzeleri tarafından vurulduğunu ifade etti. İş insanı Baz Karim Barzanji, doğal gaz ihracat boru hattının geliştirilmesini destekleyen taraflardan biriydi.
“İran’ın saldırıları genişleyebilir” iddiası
İran’ın Erbil’e düzenlediği saldırıların çok yakın zamanda geniş çapta olabileceğine değinen yetkililer, İsrail’in İran Devrim Muhafızları’na yönelik askeri saldırı düzenleyebileceği yönünde sinyaller vermeyi de ihmal etmedi. İsrail Dışişleri Bakanlığı ise konuya aşinalık bulunmadığını ifade ederek yorum yapmaktan kaçındı. Kürt iş insanı Barzanji de konuyla ilgili yorum yapmadı. Irak Kürt Devlet Başkanı Neçirvan Barzani’nin heyeti, Barzanji’nin villasında toplantı yapılacağı belirtilerek davet edilmiş ve ABD ile İsrailli yetkilerle görüşme talep edilmişti. Ancak Barzani heyetinin bu teklifi reddettiği öğrenildi. Barzani’nin, Kürtlerin, topraklarında İsrail askerlerinin bulunmasını reddettiği belirtildi.
İsrail-Türkiye anlaşması İran müzakeresini durdurdu
Batılı kaynaklar ile Türk ve Irak kaynaklarının bu görüşmeler konusunda basın açıklaması yapmalarına izin verilmediği belirtildi. Bu sebeple yetkililer genellikle “anonim” olarak konuşmayı tercih etti. Hareketin İran ve Ortadoğu için siyasi açıdan hassas bir zamanda gerçekleştirildiğini kaydeden yetkililer, gaz ihracat planının, ekonomisi uluslararası yaptırımlar sebebiyle sarsılan İran’ın, Türkiye’nin ve Irak’ın ana gaz tedarikçisi konumunu tehdit edeceğini dile getirdi. Öte yandan Batı ile İran arasındaki nükleer anlaşmaları canlandırma çabalarının son dönemlerde sekteye uğradığı ve enerji sektörü de dahil Tahran’a yönelik yaptırımların kaldırılmasına yönelik beklentiler konusunda şüpheler başladığı biliniyor.
İran’ın bölgedeki en büyük düşmanı “dost oldu”
İran’ın bölgedeki en büyük düşmanı olan İsrail’in Türkiye ile bağlarını güçlendirmesi ve Rusya’nın da Ukrayna’yı işgali sebebiyle yaptırımların Avrupa genelinde ciddi kıtlık tehdidi oluşturması sebebiyle küresel anlamda daha fazla enerjiye ihtiyaç duyuluyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz ay, İsrail ve Türkiye’nin İsrail doğal gazını Avrupa’ya taşımak için birlikte çalışabileceklerini dile getirmişti. Bunun üzerine Barzani ile görüşen Erdoğan, Ankara hükümetinin Irak ile doğal gaz tedarik anlaşması imzalamak istediğini kaydetmişti. Türk ve Iraklı yetkililer, Irak’taki Kürdistan bölgesinden Türkiye’ye gaz pompalama planı hakkında ayrıntılı açıklamalarda bulunmasalar da bunun ne denli gerçekleştirilebileceği ve İsrail’in bu anlaşmadaki rolü şu anda soru işareti.
“Erbil’deki saldırının zamanlaması çok ilginç”
İsminin gizli kalmasını isteyen Türk yetkililerden biri, konuyla ilgili şunları ifade etti: “Erbil’deki saldırıların zamanlaması oldukça ilginç. Bu saldırı görünüşe göre daha çok Kuzey Irak’ın enerji ihracatı ile İsrail’in de bu anlaşmaya dahil olmasına yönelikti. Kuzey Irak’ın doğal gaz ihracatı için görüşmeler gerçekleştirildi. İsrail, ABD ve Irak bu sürece dahil oldu. Biz de Türkiye olarak bu anlaşmayı destekliyoruz.”
“Barzanji’nin villasında en az 2 görüşme yapıldı”
Irak’tan bir güvenlik yetkilisi, bu konunun görüşülmesi amacıyla İsrail ve ABD enerji uzmanlarının Barzanji’nin villasında en az 2 görüşme gerçekleştirdiğini ifade ederken İran’ın füzeli saldırılarının hedef seçiminin bu toplantıyla alakalı olduğunu kaydetti. Yetkili, saldırıda kimsenin ciddi şekilde yaralanmadığı ancak villada büyük oranda hasar meydana geldiğini söyledi. Barzanji’nin KAR Grubu şirketinin, gaz ihracatı boru hattını hızlandırmak amacıyla çalışma yürüttüğü aktarıldı. ABD’den eski bir yetkili ise yeni boru hattının en sonunda Türk tarafından bir boru hattına bağlanacağını doğruladı.